Kampen
Buchenwald
– Auschwitz-Birkenau – Majdanek
– Janowska.
Dick Gebuys bezocht een reeks concentratiekampen uit de Tweede
Wereldoorlog. Kampen des doods.
Hij liep rond in de kampen van Amersfoort
en Westerbork. Hij ging verschillende
keren naar de Hollandse Schouwburg in
de Plantagebuurt in Amsterdam, naar het monument van Loods 24 in Rotterdam en naar de Dossin Kazerne in Mechelen. Plekken waar de Joodse of Roma- en
Sinti-slachtoffers werden verzameld vóór ze naar de doorgangskampen en
vervolgens naar de vernietigingskampen gingen. Voorstations van die dood.
Hij keek rond, deed vreselijke indrukken op, leerde feiten kennen. Maar begreep niets meer dan toen hij met die rondreis begon. Zoals het ook was met alle bronnen die hij voorheen en nadien las, beluisterde en bekeek. Lezen, indrukken opdoen, afschuwelijke feiten leren kennen. Maar niet begrijpen hoe mensen mensen zulke weerzinwekkende dingen konden aandoen. Niet begrijpen hoe zo het beest in de mens kon loskomen.
Hij zag ook bizarre dingen in onze eigen tijd. De film ‘Austerlitz’ die toont hoe veel hedendaagse bezoekers de vernietigingskampen als een soort pretpark ervaren.
Hij keek rond, deed vreselijke indrukken op, leerde feiten kennen. Maar begreep niets meer dan toen hij met die rondreis begon. Zoals het ook was met alle bronnen die hij voorheen en nadien las, beluisterde en bekeek. Lezen, indrukken opdoen, afschuwelijke feiten leren kennen. Maar niet begrijpen hoe mensen mensen zulke weerzinwekkende dingen konden aandoen. Niet begrijpen hoe zo het beest in de mens kon loskomen.
Hij zag ook bizarre dingen in onze eigen tijd. De film ‘Austerlitz’ die toont hoe veel hedendaagse bezoekers de vernietigingskampen als een soort pretpark ervaren.
Een restaurant in Westerbork dat de diverse tafels in de zaal met het
woord ‘blok’ aanduidt…
En toen besloot hij om al deze indrukken te verwerken in een reeks
gedichten. Als bewijs van respect aan al die getuigenissen. Als klein
gedenkteken voor al die mensen die omkwamen in de kampen des doods. Als
waarschuwing tegen onverschilligheid. En als waarschuwing voor wreedheid in
onze eigen tijd. Waar oorlog nog steeds op allerlei plekken in de wereld
plaatsvindt. Waar nog steeds mensen om welke redenen dan ook worden vervolgd,
opgejaagd en uitgemoord. In Ruanda, in Burundi, in Myanmar, in Syrië en Irak.
Vandaag op plekken die we het liefst niet willen kennen. Morgen op plekken die
we nog niet kennen.
Geïnspireerd door de woorden van de dichter, maakte Armand Wachelder er
heel passende tekeningen bij.